Het belang van toegankelijk kleurgebruik

Iemand die niet alle kleuren kan herkennen of waarnemen ziet de wereld om zich heen heel anders dan iemand die wel kleuren kan zien en onderscheiden. Die persoon heeft dus een totaal andere kleurperceptie van de wereld, wat verschillende uitdagingen met zich mee kan brengen. Het op de juiste manier gebruiken van kleur binnen onze digitaliserende samenleving is vooral voor mensen met een dergelijke beperking heel belangrijk. Het niet zien of herkennen van kleuren kan namelijk grote gevolgen hebben bij het gebruik van digitale tools en content, zoals het interpreteren van grafieken of het (verkeerd) begrijpen van (kleur)waarschuwingen. 

Als je nagaat dat één op de twaalf mannen (8%) en één op de 250 vrouwen (0,4%) te maken heeft met enige mate van kleurenblindheid, dan heeft zo'n 8 à 9 procent van alle gebruikers, bij foutief gebruik van kleuren, moeite met het zien of begrijpen van (digitale) content. En dan hebben we het nog niet gehad over alle andere vormen van visuele beperkingen, zoals mensen met staar of glaucoom die soms wazige en vervormde kleurenbeelden zien. Maar ook onze sterk vergrijzende samenleving heeft veel baat bij het juist toepassen van kleur en digitale toegankelijkheid in zijn algemeen.

Gebruik van kleur en contrast

Kleur en kleurgebruik spelen een essentiële rol bij de leesbaarheid en het gebruiksgemak van (digitale) content. Als kleuren niet of nauwelijks van elkaar te onderscheiden zijn, dus bij het gebruik van te weinig contrast, kan het lezen van (digitale) content erg lastig worden, zelfs voor mensen zónder visuele beperking. Nog toegankelijker wordt het geheel, als we naast het juist toepassen van kleurcontrast ook gebruik maken van bijvoorbeeld labels, waardes, patronen of duidelijke instructies in tekst of audio. Belangrijk is dat kleur niet als het enige visuele middel gebruikt wordt om informatie over te brengen of een reactie op te roepen. 

Enkele voorbeelden, die in de artikelen kleurcontrast en informatief kleurgebruik verder uitgelegd worden, zijn:

• De kleur groen wordt vaak gekoppeld aan ‘goed’ en de kleur rood aan ‘fout’. Een groene knop om iets goed te keuren en een rode knop om iets af te keuren zien we dan ook vaak, maar voor iemand met een visuele beperking volstaat dit niet. Voor diegene, maar eigenlijk voor iedereen, is het belangrijk dat er ook een waarde of een functie op staat.
   
• Het interpreteren van grafieken en diagrammen op basis van alleen kleur is onmogelijk voor iemand met een visuele beperking. Door de segmenten ook te voorzien van een patroon of een label, kunnen ze door iedereen worden onderscheiden of herkent.

[tekst loopt door onder de afbeelding]

Figuur: grafiek waarbij de lijnen onderling te weinig contrast hebben.

Gebruik dus contrasterende kleurencombinaties, en naast kleuren ook andere manieren om visueel informatie over te dragen, zoals het gebruik van labels en patronen. Dit geldt niet alleen voor het ontwerp, maar ook voor losse/kleine onderdelen die informatie overbrengen of een actie aangeven of vragen, zoals formulieren, teksten, knoppen en informatieve afbeeldingen, maar ook actieve menu-items of checkboxes.

Eisen vanuit WCAG 2.2 A én AA

De WCAG (Web Content Accessibility Guidelines) bieden hieromtrent enkele richtlijnen om digitale content toegankelijk te maken voor mensen met verschillende vormen van (visuele) beperkingen. Deze eisen worden in de betreffende artikelen (kleurcontrast en informatief kleurgebruik) verder uitgelegd, maar hier alvast een korte opsomming.

Onder de aanbevolen niveaus WCAG A en AA zijn de belangrijkste met betrekking tot kleurgebruik en contrast de succescriteria:
- 1.4.1 Gebruik van kleur
- 1.4.3 Contrast (minimum)
- 1.4.11 Contrast van niet-tekstuele content

Kijken we nog verder dan de wettelijke verplichting, dan vinden we onder niveau AAA ook nog enkele optionele succescriteria met betrekking tot kleurcontrast, zoals:
- 1.4.6 Contrast (versterkt)

Ondanks dat de criteria onder niveau AAA niet verplicht zijn, is het (waar kan) toch altijd goed om ook aan één of meer van deze criteria te voldoen.

Toegankelijk kleurgebruik

Door rekening te houden met de WCAG-richtlijnen wordt (digitale) content voor iedereen een stuk toegankelijker gemaakt. Goede toepassing van informatief kleurgebruik en contrast is belangrijk. Hoe je dat doet lees je in artikelen kleurcontrast en informatief kleurgebruik.

Wil je zelf eens zien wat kleur doet? Probeer dan eens een simulator uit zoals:

• Chromatic Vision Simulator – iOS (app; kleurenblindheid)  
• Chromatic Vision Simulator – Android (app; kleurenblindheid)  
• Web Disability Simulator - Chrome Web Store
   

Bronnen: Dedicon, WCAG, Inclusief Publiceren