FAQ Toegankelijk Publiceren
De meestgestelde vragen over toegankelijk publiceren per thema
Waarom moeten we onze publicaties toegankelijk maken als Dedicon dat al doet?
Rieke Vullings, Toegankelijkheidsmanager: "Ja, het klopt dat Dedicon publicaties omzet naar een aangepaste leesvorm. Dat doen we achteraf, als een publicatie al is uitgegeven. En uitsluitend voor een specifieke doelgroep; voor mensen met een leesbeperking. Dat doen we al meer dan 65 jaar. Toch is het noodzakelijk dat uitgeverijen zelf aan de slag gaan met toegankelijkheid, zodat íedereen – ongeacht beperking – direct toegang heeft tot publicaties. Wil je weten hoe dat precies zit, lees dan het artikel over toegankelijk publiceren aan de bron."
Ook een vraag?
Leg deze dan voor aan onze toegankelijkheidsexperts tijdens een live Q&A. Snel, kosteloos, laagdrempelig.
Ontvang je liever antwoord per mail, neem dan contact op met Rieke via komverder@dedicon.nl.
Mensen met een beperking hebben niets aan mijn publicaties; ze zijn bedoeld voor een ander lezerspubliek. Waarom zou ik ze dan toegankelijk maken?
Rieke Vullings, Toegankelijkheidsmanager: "Mensen met beperkingen hebben baat bij toegankelijke publicaties, ongeacht het onderwerp. Of het nu gaat om studie, werk of persoonlijke interesse. Wat veel mensen, inclusief uitgevers, zich niet realiseren, is dat beperkingen in vele maten en vormen voorkomen, van visueel of motorisch tot neurodivergentie, zoals dyslexie of autisme. Chronische aandoeningen of tijdelijke beperkingen. Bij Dedicon ervaren we keer op keer dat publicaties wél waardevol zijn voor mensen met een beperking. Ze maken het verschil of iemand aan de kant moet staan, of kan meedoen. In onze optiek verdient iedereen toegang tot informatie, zonder oordeel over het gebruik ervan. Het is niet aan de uitgevers om te beoordelen of hun publicaties relevant en waardevol zijn voor iemand met een beperking."
Ook een vraag?
Leg deze dan voor aan onze toegankelijkheidsexperts tijdens een live Q&A. Snel, kosteloos, laagdrempelig.
Ontvang je liever antwoord per mail, neem dan contact op met Rieke via komverder@dedicon.nl.
Hoe verhoudt toegankelijk publiceren zich tot auteursrecht en uitzonderingen?
Toegankelijkheidsexpert Wendelmoet van der Gugten: "Toegankelijk publiceren sluit aan op wet- en regelgeving die leesbeperkte lezers ondersteunt, zoals de Europese Toegankelijkheidswet en de uitzonderingen in het auteursrecht (zoals vastgelegd in het Marrakesh-verdrag en opgenomen in de Nederlandse Auteurswet). Deze uitzonderingen maken het mogelijk voor organisaties als Dedicon om werken zonder toestemming van de rechthebbende in een toegankelijke vorm te produceren en te verspreiden aan mensen met een leesbeperking, mits aan de voorwaarden wordt voldaan. Hierdoor hoeven uitgevers zelf geen omslachtige, individuele aanpassingen achteraf te regelen. Maar beter is het natuurlijk digitale publicaties zelf al vanaf de bron direct toegankelijk te maken. Juist dat laat zien dat je als uitgever actief bijdraagt aan gelijke toegang tot informatie en cultuur, waarmee je maatschappelijke rol en reputatie worden versterkt. En het bespaart tijd en kosten om je publicaties achteraf toegankelijk te laten maken."
Verder lezen:
- Voldoen aan wetgeving met toegankelijke publicaties
- Inclusie begint bij de uitgever: omarm je ethische rol
- Europese Toegankelijkheidswet
- Toegankelijke lectuur wereldwijd
Ook een vraag?
Leg deze dan voor aan onze toegankelijkheidsexperts tijdens een live Q&A.
Snel, kosteloos, laagdrempelig.
Ontvang je liever antwoord per mail, neem dan contact op met Wendelmoet via komverder@dedicon.nl.
Is toegankelijkheid alleen relevant voor mensen met (zicht)beperkingen?
Toegankelijkheidsexpert Wendelmoet van der Gugten: "Nee. Leesbeperkingen zijn er in veel verschillende vormen: van dyslexie en visuele beperkingen, tot motorische of cognitieve uitdagingen. Soms zijn ze permanent, maar vaak ook tijdelijk. Toegankelijke publicaties maken het mogelijk dat al deze lezers – ongeacht de aard of duur van hun beperking – informatie en verhalen kunnen blijven lezen en gebruiken. Daarmee help je als uitgever niet alleen een brede groep, maar draag je ook aantoonbaar bij aan inclusie: een ethische én zakelijke keuze.
Verder lezen:
- Voor wie toegankelijk publiceren
- Inclusie begint bij de uitgever: omarm je ethische rol
- Toegankelijke publicaties verbeteren de gebruikerservaring
Ook een vraag?
Leg deze dan voor aan onze toegankelijkheidsexperts tijdens een live Q&A.
Snel, kosteloos, laagdrempelig.
Ontvang je liever antwoord per mail, neem dan contact op met Wendelmoet via komverder@dedicon.nl.
Wij hebben veel inkijkexemplaren van onze boeken op onze website staan. Hoe toegankelijk zijn die previews?
Rieke Vullings, Toegankelijkheidsmanager: "In hoeverre previews toegankelijk zijn, hangt af van het doel van de previews. Als het doel is dat klanten deze previews kunnen lezen, dan moet – behalve afbeeldingen in de preview – ook alle visueel waarneembare tekst als 'echte tekst' beschikbaar zijn. Previews zijn echter vaak afbeeldingen en daardoor niet volledig toegankelijk. Tekst is dan niet als ‘echte tekst’ beschikbaar en kan niet door schermlezers of vergrotingssoftware worden gelezen. Voor basisinformatie, zoals de aanduiding dat het een preview is of wat globaal te zien is, moeten dus alt-teksten worden toegevoegd. Zo krijgen gebruikers met een visuele beperking toch toegang tot de kern van de informatie."
Ook een vraag?
Leg deze dan voor aan onze toegankelijkheidsexperts tijdens een live Q&A. Snel, kosteloos, laagdrempelig.
Ontvang je liever antwoord per mail, neem dan contact op met Rieke via komverder@dedicon.nl.
Waarom is het belangrijk om digitale content te testen op toegankelijkheid?
Rieke Vullings, Toegankelijkheidsmanager: "Het testen van digitale content op toegankelijkheid is belangrijk om ervoor te zorgen dat mensen met verschillende beperkingen (zoals visuele, auditieve of motorische beperkingen) toegang hebben tot dezelfde informatie en functionaliteiten als anderen. Het helpt ook om te voldoen aan wetgeving en richtlijnen zoals de WCAG (Web Content Accessibility Guidelines)."
Ook een vraag?
Leg deze dan voor aan onze toegankelijkheidsexperts tijdens een live Q&A. Snel, kosteloos, laagdrempelig.
Ontvang je liever antwoord per mail, neem dan contact op met Rieke via komverder@dedicon.nl.
Zijn er richtlijnen die ik moet volgen bij het testen zonder schermleessoftware?
Rieke Vullings, Toegankelijkheidsmanager: "De WCAG (Web Content Accessibility Guidelines) zijn de belangrijkste richtlijnen voor digitale toegankelijkheid. Deze zijn gebaseerd op 4 principes, namelijk; waarneembaarheid, bedienbaarheid, begrijpelijk en robuust. Ze bieden gedetailleerde eisen voor alle aspecten van digitale toegankelijkheid, van tekst tot multimedia en navigatie. Door te voldoen aan de WCAG-criteria kun je digitale toegankelijkheid verbeteren, ook zonder schermleessoftware."
Ook een vraag?
Leg deze dan voor aan onze toegankelijkheidsexperts tijdens een live Q&A. Snel, kosteloos, laagdrempelig.
Ontvang je liever antwoord per mail, neem dan contact op met Rieke via komverder@dedicon.nl.
Ik heb geen hulpsoftware op mijn computer geïnstalleerd. Kan ik toch testen of een publicatie toegankelijk is?
Rieke Vullings, Toegankelijkheidsmanager: "Ja, dat kan. Je kunt controleren of een publicatie voldoet aan de WCAG-normen zonder hulpsoftware, bijvoorbeeld door de code van de publicatie te inspecteren, het contrast te meten met een contrasttool, of door de weergave te testen met een lagere schermresolutie of in te zoomen. Hoewel het niet noodzakelijk is om hulpsoftware te gebruiken, kan het wel helpen bij het testen van de toegankelijkheid."
Ook een vraag?
Leg deze dan voor aan onze toegankelijkheidsexperts tijdens een live Q&A. Snel, kosteloos, laagdrempelig.
Ontvang je liever antwoord per mail, neem dan contact op met Rieke via komverder@dedicon.nl.
Wat zijn alternatieven voor schermleessoftware bij het testen van toegankelijkheid?
Rieke Vullings, Toegankelijkheidsmanager: "Andere methoden om digitale content te testen zonder schermleessoftware zijn onder meer:
- Toetsenbordnavigatie om te controleren of alle interactieve elementen goed toegankelijk zijn;
- Het gebruik van diverse automatische (online) toegankelijkheidstools;
- Visuele controles om kleurcontrasten en tekstgrootte te beoordelen;
- Het inzetten van verschillende gratis beschikbare browserextensies.
Ook een vraag?
Leg deze dan voor aan onze toegankelijkheidsexperts tijdens een live Q&A. Snel, kosteloos, laagdrempelig.
Ontvang je liever antwoord per mail, neem dan contact op met Rieke via komverder@dedicon.nl.
Wat zijn de verschillen tussen een voorleestool en een schermlezer?
Rieke Vullings, Toegankelijkheidsmanager: "De termen voorleestool en schermlezer worden vaak door elkaar gebruikt, maar ze zijn verschillend. Beide lezen tekst op het scherm voor, maar voor mensen met een visuele beperking is er een belangrijk verschil. Een voorleestool leest alleen de tekst voor. Een schermlezer gaat verder en benoemt ook functionaliteiten, zoals menu’s, links, knoppen en afbeeldingen."
Meer lezen:
- Bekijk de artikelen van het thema Hulptechnologie
Ook een vraag?
Leg deze dan voor aan onze toegankelijkheidsexperts tijdens een live Q&A. Snel, kosteloos, laagdrempelig.
Ontvang je liever antwoord per mail, neem dan contact op met Rieke via komverder@dedicon.nl.
Scholen vragen ons een voorleestool te integreren in al onze content. Moeten we dat doen?
Rieke Vullings, Toegankelijkheidsmanager: "Een voorleestool helpt leerlingen met leesproblemen, zoals dyslexie of concentratiestoornissen, om teksten beter te begrijpen. Ze kunnen de website of de digitale leeromgeving gebruiken zonder extra software. Toch biedt een voorleestool geen volledige ondersteuning voor mensen met een (visuele) beperking. Zij hebben extra informatie nodig om de interface en het gebruik van het digitale platform te begrijpen."
Meer lezen:
- Lees alles over het WCAG-principe Robuust
- Bekijk de artikelen van het thema Hulptechnologie
Ook een vraag?
Leg deze dan voor aan onze toegankelijkheidsexperts tijdens een live Q&A. Snel, kosteloos, laagdrempelig.
Ontvang je liever antwoord per mail, neem dan contact op met Rieke via komverder@dedicon.nl.
Is het verplicht om een e-book toegankelijk te maken?
Marian Oosting, Toegankelijkheidsexpert: "Ja, dat is per 28 juni 2025 verplicht. De Europese Toegankelijkheidswet is toen van kracht geworden en sindsdien is het verplicht om digitale diensten en producten toegankelijk aan te bieden. Zo ook e‑books en leeromgevingen. Voldoen aan wetgeving voorkomt juridische risico’s én biedt procesvoordelen zoals efficiëntere workflows, herbruikbare bronbestanden en minder correctierondes. De boeken die voor juni 2025 zijn gepubliceerd (zgn. backlist) moeten per 28 juni 2030 toegankelijk zijn.
Het Commissariaat voor de Media ziet toe op naleving van de toegankelijkheidswet en kan boetes uitdelen. Op de wet zijn uitzonderingen van toepassing."
Ook een vraag?
Leg deze dan voor aan onze toegankelijkheidsexperts tijdens een live Q&A. Snel, kosteloos, laagdrempelig.
Ontvang je liever antwoord per mail, neem dan contact op met Marian via komverder@dedicon.nl.
Dedicon gebruikt mijn publicaties om aangepaste leesvormen van te maken. Ik krijg hier niets voor terug. Mag dat wel?
Marian Oosting, Toegankelijkheidsexpert: "Het omzetten van een werk in een voor mensen met een leesbeperking toegankelijke vorm wordt in de auteurswet (artikel 15j) niet beschouwd als een inbreuk op het auteursrecht. Het toegankelijk maken van bestaand werk mag uitsluitend en onder voorwaarden gedaan worden door een door de overheid 'toegelaten entiteit'. In Nederland is er op dit moment één instantie aangewezen als toegelaten entiteit voor dit soort omzettingen en dat is Stichting Dedicon. Lees hier meer over in dit artikel over de regeling Toegankelijke Lectuur."
Ook een vraag?
Leg deze dan voor aan onze toegankelijkheidsexperts tijdens een live Q&A. Snel, kosteloos, laagdrempelig.
Ontvang je liever antwoord per mail, neem dan contact op met Marian via komverder@dedicon.nl.
Moeten educatieve uitgeverijen ook voldoen aan de EAA?
Marian Oosting, Toegankelijkheidsexpert: "Ja, ook educatieve uitgeverijen moeten voldoen aan de Europese Toegankelijkheidswet (EAA). Echter, de EAA gaat specifiek over e-boeken. Fysieke boeken of digitale leeromgevingen vallen hier (nog) niet onder, maar dit is wel een onderwerp dat aandacht heeft in de Tweede Kamer. We sluiten niet uit dat in de toekomst ook digitale omgevingen met informatieve content volgens de wet toegankelijk moeten zijn."
Ook een vraag?
Leg deze dan voor aan onze toegankelijkheidsexperts tijdens een live Q&A. Snel, kosteloos, laagdrempelig.
Ontvang je liever antwoord per mail, neem dan contact op met Marian via komverder@dedicon.nl.
Zijn de WCAG-richtlijnen verplicht voor uitgevers?
Rieke Vullings, Toegankelijkheidsmanager: “Ja. Vanaf juni 2025 vallen uitgevers onder de European Accessibility Act (EAA). Deze wet verplicht dat digitale publicaties toegankelijk zijn. Daarin staan de eisen voor toegankelijke digitale publicaties beschreven, maar niet welke norm hierbij hoort. In de praktijk gelden de WCAG-richtlijnen hiervoor. Wie publicaties volgens de WCAG (en voor e-books: ook volgens EPUB Accessibility 1.1) toegankelijk maakt, voldoet automatisch aan de eisen van de EAA. Kort gezegd: WCAG is niet officieel verplicht, maar het is dé norm waarmee je kunt laten zien dat je aan de wet voldoet.”
Verder lezen:
Ook een vraag?
Leg deze dan voor aan onze toegankelijkheidsexperts tijdens een live Q&A.
Snel, kosteloos, laagdrempelig.
Ontvang je liever antwoord per mail, neem dan contact op met Rieke via komverder@dedicon.nl.
Hoe verhouden WCAG-richtlijnen zich tot EPUB-standaarden?
Rieke Vullings, Toegankelijkheidsmanager: “De WCAG beschrijft de eisen waaraan digitale content moet voldoen. Daarentegen is het voldoen aan de WCAG 'slechts' één van de eisen binnen de standaard EPUB Accessibility 1.1. Deze standaard bevat namelijk nog meer eisen waaraan e-books in EPUB-formaat moeten voldoen. Onder andere eisen die ook vanuit de European Accessibility Act (EAA) worden gesteld, maar die niet in de WCAG worden beschreven. Oftewel, voldoe je aan EPUB Accessibility 1.1, dan voldoe je aan de EAA. Voldoe je alleen aan de WCAG, dan voldoe je deels aan de EAA en moet je voor een brontoegankelijk e-book in EPUB-formaat de overige eisen in de standaard EPUB Accessibility 1.1 raadplegen."
Verder lezen:
- Wat is WCAG?
- Waarom richtlijnen belangrijk zijn
- De standaard EPUB Accessibility 1.1
- De meetlat voor EAA
Ook een vraag?
Leg deze dan voor aan onze toegankelijkheidsexperts tijdens een live Q&A.
Snel, kosteloos, laagdrempelig.
Ontvang je liever antwoord per mail, neem dan contact op met Rieke via komverder@dedicon.nl.
Mijn digitale content moet voldoen aan WCAG niveau AA. Dan hoef ik toch alleen naar de criteria onder AA te kijken?
Rieke Vullings, Toegankelijkheidsmanager: "Nee, je moet ook voldoen aan de criteria onder niveau A. Deze criteria behandelen andere elementen met andere oplossingen en geven de grootste toegankelijkheidspijnpunten aan. Als je niet aan niveau A voldoet, blijft je content ontoegankelijk, zelfs als je aan niveau AA voldoet. De niveaus tellen bij elkaar op. Bekijk vooral ook de artikelen over de WCAG, principes en richtlijnen."
Ook een vraag?
Leg deze dan voor aan onze toegankelijkheidsexperts tijdens een live Q&A. Snel, kosteloos, laagdrempelig.
Ontvang je liever antwoord per mail, neem dan contact op met Rieke via komverder@dedicon.nl.
Aan welke standaard moet mijn e-book voldoen?
Rieke Vullings, Toegankelijkheidsmanager: "Dat hangt af van het format van het e-book. EPUB-bestanden moeten voldoen aan de EPUB Accessibility 1.1.-richtlijnen. PDF-bestanden moeten voldoen aan PDF/UA. Beide richtlijnen verwijzen naar WCAG-criteria. Hoewel de wet geen specifieke norm oplegt, vormen deze standaarden een solide basis."
Ook een vraag?
Leg deze dan voor aan onze toegankelijkheidsexperts tijdens een live Q&A. Snel, kosteloos, laagdrempelig.
Ontvang je liever antwoord per mail, neem dan contact op met Rieke via komverder@dedicon.nl.
Mijn online omgeving werkt met schermleessoftware, maar publicaties worden als ontoegankelijk beschouwd. Waarom?
Rieke Vullings, Toegankelijkheidsmanager: "Toegankelijkheid gaat verder dan schermleessoftware. Vaak ontbreekt toetsing aan formele richtlijnen. Test daarom vooral met diverse gebruikersgroepen. Richtlijnen maken publicaties geschikt voor iedereen. Test dus breed en gebruik de richtlijnen. Meer info vind je onder de thema’s ‘Voor wie’ en in dit artikel over ‘Richtlijnen’."
Ook een vraag?
Leg deze dan voor aan onze toegankelijkheidsexperts tijdens een live Q&A. Snel, kosteloos, laagdrempelig.
Ontvang je liever antwoord per mail, neem dan contact op met Rieke via komverder@dedicon.nl.
Is een toegankelijke PDF gelijkwaardig aan een toegankelijke EPUB?
Rieke Vullings, Toegankelijkheidsmanager: “Nee, EPUB biedt aanzienlijk meer mogelijkheden voor toegankelijkheid en is toekomstbestendiger. De toegankelijkheid van een PDF kan tot op zekere hoogte worden verbeterd, maar 100% zal niet gaan, omdat het een fixed layout heeft. Oftewel, de weergave is niet aanpasbaar. Daarnaast is het in PDF (nog) niet mogelijk om toegankelijkheidsmetadata mee te leveren. Ga dus liever voor een toegankelijke EPUB.”
Verder lezen:
Ook een vraag?
Leg deze dan voor aan onze toegankelijkheidsexperts tijdens een live Q&A.
Snel, kosteloos, laagdrempelig.
Ontvang je liever antwoord per mail, neem dan contact op met Wendelmoet via komverder@dedicon.nl.
Hoe kan ik toetsen of mijn digitale uitgave WCAG-proof is?
Rieke Vullings, Toegankelijkheidsmanager: “Toetsen doe je door automatische validatietools te gebruiken en door handmatig te toetsen. Met de automatische check, bijvoorbeeld met Ace by DAISY, haal je ongeveer 20% tot 30% van de issues naar boven. Met de handmatige check, kom je tot de 100%. De tool Ace SMART voor EPUB's kan helpen bij de handmatige toetsing. Er is kennis van de WCAG-toegankelijkheidseisen én expertise nodig om digitale publicaties goed te kunnen toetsen. Raadpleeg dus een expert als die kennis en expertise niet of onvoldoende in huis is.”
Verder lezen:
Ook een vraag?
Leg deze dan voor aan onze toegankelijkheidsexperts tijdens een live Q&A.
Snel, kosteloos, laagdrempelig.
Ontvang je liever antwoord per mail, neem dan contact op met Rieke via komverder@dedicon.nl.
Ik wil wel toegankelijk publiceren, maar dat is toch vooral een kostenpost?
Toegankelijkheidsexpert Wendelmoet van der Gugten: "Brontoegankelijk publiceren moet je vooral als een strategische investering beschouwen. Zeker, het vraagt wel vaak een financiële investering. Maar het levert ook veel op: betere productkwaliteit, betere gebruikservaringen, minder fouten in het productieproces, een groter bereik. Deze opbrengsten wegen voor veel uitgevers gelukkig zwaarder dan de initiële kosten. Mijn advies: voer verbeteringen gefaseerd door en verdeel de investering over meerdere stappen."
Lees ook het artikel Toegankelijk publiceren: kostenpost of strategische investering
Ook een vraag?
Leg deze dan voor aan onze toegankelijkheidsexperts tijdens een live Q&A.
Snel, kosteloos, laagdrempelig.
Ontvang je liever antwoord per mail, neem dan contact op met Wendelmoet via komverder@dedicon.nl.
Helpt toegankelijk publiceren ook bij de verkoop of distributie van mijn e-books?
Toegankelijkheidsexpert Wendelmoet van der Gugten: "Jazeker! Toegankelijkheid opent markten, zoals: onderwijs, bibliotheken en zorg. Markten waar de vraag naar toegankelijke publicaties hoog is vanwege specifieke doelgroepen met leesbeperkingen. Daarnaast voorkomen toegankelijke publicaties een hoop frustraties bij de lezers en verhogen ze klanttevredenheid doordat een betere gebruikerservaring. Al met al vergroot het dus commerciële kansen."
Verder lezen:
Ook een vraag?
Leg deze dan voor aan onze toegankelijkheidsexperts tijdens een live Q&A.
Snel, kosteloos, laagdrempelig.
Ontvang je liever antwoord per mail, neem dan contact op met Wendelmoet via komverder@dedicon.nl.
Wat levert toegankelijkheid op voor de gebruikerservaring?
Toegankelijkheidsexpert Wendelmoet van der Gugten: "Toegankelijke bestanden zijn aanpasbaar, ze bieden consistente navigatie, hebben een duidelijke structuur, een betere leesbaarheid en integreren met voorlees- en vergrootfuncties. Dat verhoogt comfort, snelheid en zelfstandigheid van lezen voor álle gebruikers, ook zonder beperking. Daarmee voldoen je uitgaven aan de hoogste kwaliteitsstandaarden."
Lees ook het artikel Toegankelijke publicaties verbeteren de gebruikerservaring
Ook een vraag?
Leg deze dan voor aan onze toegankelijkheidsexperts tijdens een live Q&A.
Snel, kosteloos, laagdrempelig.
Ontvang je liever antwoord per mail, neem dan contact op met Wendelmoet via komverder@dedicon.nl.
Gaat toegankelijkheid ten koste van vormgeving of kwaliteit?
Toegankelijkheidsexpert Wendelmoet van der Gugten: "Nee. Correcte opmaak verhoogt juist de kwaliteit en robuustheid van publicaties. Het zorgt voor logische en consistente structuur, waardoor content beter te onderhouden, herbruikbaar en te distribueren is. Zo wordt het ontwerp toekomstbestendiger en klaar voor nieuwe technologieën en leesvormen."
Verder lezen:
Ook een vraag?
Leg deze dan voor aan onze toegankelijkheidsexperts tijdens een live Q&A.
Snel, kosteloos, laagdrempelig.
Ontvang je liever antwoord per mail, neem dan contact op met Wendelmoet via komverder@dedicon.nl.
Okay, ik begrijp de voordelen van toegankelijk publiceren. Maar hoe begin ik nu praktisch?
Toegankelijkheidsexpert Wendelmoet van der Gugten: "Begin met kleine stappen. Hiervoor bieden onze snelstartgidsen al goede handreikingen. Zorg bijvoorbeeld voor een heldere, semantische opmaak (koppen, alt‑teksten, lijsten, tabellen), goed navigeerbare hoofdstukken en machineleesbare metadata. Richt je workflow in met eenvoudige controles en breid dit dan stapsgewijs verder uit. Maar ook: beleg toegankelijkheid niet bij één persoon. De best practice van Veen, Bosch & Keuning Uitgeversgroep (VBK) is hier een mooi voorbeeld van."
"We snappen dat er veel bij komt kijken. Onze experts kunnen je bij elke stap adviseren, van bronbestand tot distributie. We ondersteunen uitgevers graag bij de implementatie van toegankelijk publiceren."
Ook een vraag?
Leg deze dan voor aan onze toegankelijkheidsexperts tijdens een live Q&A.
Snel, kosteloos, laagdrempelig.
Ontvang je liever antwoord per mail, neem dan contact op met Wendelmoet via komverder@dedicon.nl.
Kennisbank Toegankelijk Publiceren
Handig! Alle onze kennis over toegankelijk publiceren gebundeld. Van de eerste basisprincipes tot praktische know-how. Lees bijvoorbeeld over de WCAG-richtlijnen, Beeld, EPUB of Hulptechnologie en vele andere thema's, download handige snelstartgidsen of boek een live Q&A met een expert.
Waarom is het belangrijk om beeld toegankelijk te maken?
Toegankelijkheidsexpert Anke Kersten: "Beelden bevatten vaak essentiële informatie. Voor mensen met een visuele beperking moet deze informatie op een andere manier beschikbaar zijn, bijvoorbeeld via een tekstalternatief. Zo blijft de inhoud begrijpelijk en bruikbaar voor iedereen, wat bijdraagt aan inclusie en naleving van toegankelijkheidsrichtlijnen zoals WCAG."
Ook een vraag?
Leg deze dan voor aan onze toegankelijkheidsexperts tijdens een live Q&A. Snel, kosteloos, laagdrempelig.
Ontvang je liever antwoord per mail, neem dan contact op met Anke via komverder@dedicon.nl.
Hoe maak ik afbeeldingen toegankelijk in digitale publicaties?
Toegankelijkheidsexpert Anke Kersten: "Door een beeldbeschrijving of alternatieve tekst (alt-tekst) toe te voegen die de essentie van het beeld beschrijft. Deze tekst wordt voorgelezen door schermlezers. Houd de beschrijving kort maar informatief, en stem deze af op de functie van het beeld in de context van de tekst. Een handig stappenplan vind je bovendien op onze site."
Ook een vraag?
Leg deze dan voor aan onze toegankelijkheidsexperts tijdens een live Q&A. Snel, kosteloos, laagdrempelig.
Ontvang je liever antwoord per mail, neem dan contact op met Anke via komverder@dedicon.nl.
Moet ik álle beelden van alternatieve teksten voorzien?
Toegankelijkheidsexpert Anke Kersten: "Nee, alleen beelden die informatie overbrengen. Decoratieve afbeeldingen hoeven geen alt-tekst te krijgen; gebruik in dat geval een lege alt-tekst (alt="") om schermlezers te laten weten dat het beeld kan worden overgeslagen. Lees vooral ook het artikel over wel of geen tekstalternatief bij afbeeldingen."
Ook een vraag?
Leg deze dan voor aan onze toegankelijkheidsexperts tijdens een live Q&A. Snel, kosteloos, laagdrempelig.
Ontvang je liever antwoord per mail, neem dan contact op met Anke via komverder@dedicon.nl.
Hoe ga ik om met complexe beelden, zoals grafieken of diagrammen?
Toegankelijkheidsexpert Anke Kersten: "Geef een korte alt-tekst en verwijs naar een uitgebreide beschrijving in de tekst zelf of in een bijlage. Zo blijft de kern toegankelijk, en kan wie dat wil zich verdiepen in de volledige inhoud van het beeld. Op de kennisbank is een handig stappenplan te vinden voor het toevoegen van tekstalternatieven of beeldbeschrijvingen bij afbeeldingen."
Ook een vraag?
Leg deze dan voor aan onze toegankelijkheidsexperts tijdens een live Q&A. Snel, kosteloos, laagdrempelig.
Ontvang je liever antwoord per mail, neem dan contact op met Anke via komverder@dedicon.nl.
Wat als ik geen beschrijving kan bedenken die recht doet aan het beeld?
Toegankelijkheidsexpert Anke Kersten: "Vraag hulp aan experts of overweeg om de informatie in het beeld ook tekstueel in de hoofdtekst op te nemen. Denk vanuit de lezer: wat moet iemand begrijpen die het beeld niet kan zien? Uiteraard helpen ik en mijn collega's van Dedicon je graag verder."
Ook een vraag?
Leg deze dan voor aan onze toegankelijkheidsexperts tijdens een live Q&A. Snel, kosteloos, laagdrempelig.
Ontvang je liever antwoord per mail, neem dan contact op met Anke via komverder@dedicon.nl.
Hoe verhoudt beeldtoegankelijkheid zich tot de WCAG-richtlijnen?
Toegankelijkheidsexpert Anke Kersten: "Beeldtoegankelijkheid valt onder WCAG-succescriteria zoals 1.1.1 (niet-tekstuele content). Deze richtlijnen vragen om tekstalternatieven zodat content bruikbaar blijft voor iedereen, ongeacht beperkingen of gebruikte hulpmiddelen."
Ook een vraag?
Leg deze dan voor aan onze toegankelijkheidsexperts tijdens een live Q&A. Snel, kosteloos, laagdrempelig.
Ontvang je liever antwoord per mail, neem dan contact op met Anke via komverder@dedicon.nl.
Moet een decoratieve afbeelding die voorzien is van een bijschrift, ook een alt-tekst hebben?
Anke Kersten, specialist Tekst en Beeld: "Vraag je eerst af of de afbeelding écht decoratief is. Een beeld met bijschrift heeft meestal inhoudelijke waarde. Is het beeld toch decoratief, maar belangrijk genoeg voor een bijschrift, voeg dan een korte alt-tekst toe die de afbeelding beschrijft. Alleen als het bijschrift zelf al volledig uitlegt wat er op de afbeelding te zien is, mag de alt-tekst worden weggelaten."
Ook een vraag?
Leg deze dan voor aan onze toegankelijkheidsexperts tijdens een live Q&A. Snel, kosteloos, laagdrempelig.
Ontvang je liever antwoord per mail, neem dan contact op met Rieke via komverder@dedicon.nl.
Wanneer mag het bijschrift dienen als tekstalternatief voor de afbeelding?
Anke Kersten, specialist Tekst en Beeld: "Alleen als het bijschrift inhoudelijk beschrijft wat er op de afbeelding te zien is, kan het als tekstalternatief dienen. Dan is een aparte alt-tekst overbodig — mits het bijschrift in de code semantisch is gekoppeld aan de afbeelding (bijvoorbeeld met de HTML <figure>- en <figcaption>-tag). Zo kan schermleessoftware het bijschrift correct voorlezen.
De koppeling tussen de afbeelding en het tekstalternatief (in dit geval het bijschrift) is verplicht volgens WCAG. De bron HTML figure Tag geeft meer informatie over hoe je het bijschrift en de afbeelding semantisch met elkaar linkt."
Ook een vraag?
Leg deze dan voor aan onze toegankelijkheidsexperts tijdens een live Q&A. Snel, kosteloos, laagdrempelig.
Ontvang je liever antwoord per mail, neem dan contact op met Rieke via komverder@dedicon.nl.
Wat is het verschil tussen een bijschrift en een alt-tekst?
Anke Kersten, specialist Tekst en Beeld: "Een bijschrift benoemt meestal wat de afbeelding is. Bijvoorbeeld: 'Grafiek van verkoopcijfers appels en peren in 2024.' Een alt-tekst beschrijft wat er te zien is. Bijvoorbeeld: 'De grafieklijn toont een sterke piek in de verkoop tussen oktober en maart.'
Zorg ervoor dat de alt-tekst en het bijschrift elkaar aanvullen en geen dubbele informatie bevatten."
Ook een vraag?
Leg deze dan voor aan onze toegankelijkheidsexperts tijdens een live Q&A. Snel, kosteloos, laagdrempelig.
Ontvang je liever antwoord per mail, neem dan contact op met Rieke via komverder@dedicon.nl.
Moet een preview of inkijkexemplaar van een boek alt-teksten bevatten?
Rieke Vullings, Toegankelijkheidsmanager: "Ja, ook previews horen voorzien te zijn van alt-teksten. Dit is nodig, zodat mensen met een visuele beperking begrijpen dat het om een inkijkexemplaar gaat en eventueel een indruk krijgen van de inhoud. Zonder alt-teksten gaat belangrijke informatie verloren en kan een preview ontoegankelijk worden. Overigens worden pagina’s in previews vaak als afbeeldingen weergegeven, waardoor ook de tekst in de preview niet als ‘echte tekst’ maar als plaatje wordt getoond."
Ook een vraag?
Leg deze dan voor aan onze toegankelijkheidsexperts tijdens een live Q&A. Snel, kosteloos, laagdrempelig.
Ontvang je liever antwoord per mail, neem dan contact op met Rieke via komverder@dedicon.nl.
Hoe voeg ik alt-teksten toe in een preview of inkijkexemplaar?
Anke Kersten, specialist Tekst en Beeld: "De manier waarop dit kan, hangt af van de viewer of widget die wordt gebruikt. Bij externe platforms, zoals die van een leverancier, zou je dus moeten navragen of zij ondersteuning bieden voor alt-teksten of beeldbeschrijvingen. Als je zelf de viewer beheert, dan zul je ervoor moeten zorgen dat je alle afbeeldingen kunt voorzien van alt-teksten, zodat hulpsoftware deze informatie kan gebruiken."
Ook een vraag?
Leg deze dan voor aan onze toegankelijkheidsexperts tijdens een live Q&A. Snel, kosteloos, laagdrempelig.
Ontvang je liever antwoord per mail, neem dan contact op met Rieke via komverder@dedicon.nl.
Wat maakt een EPUB-bestand toegankelijk?
Toegankelijkheidsmanager Rieke Vullings: "Een toegankelijke EPUB bevat gestructureerde inhoud (zoals koppen, lijsten en alt-teksten), een logische leesvolgorde en navigeerbare elementen. Ook is het bestand compatibel met hulptechnologie zoals schermlezers. De techniek én de inhoud moeten op orde zijn."
Ook een vraag?
Leg deze dan voor aan onze toegankelijkheidsexperts tijdens een live Q&A. Snel, kosteloos, laagdrempelig.
Ontvang je liever antwoord per mail, neem dan contact op met Rieke via komverder@dedicon.nl.
Waarom is EPUB zo geschikt voor toegankelijk publiceren?
Toegankelijkheidsmanager Rieke Vullings: "EPUB is een flexibel bestandsformaat dat zich aanpast aan de voorkeuren van de lezer, zoals vergroting, kleuren of voorlezen. De opmaak is gescheiden van de inhoud, wat helpt bij het ondersteunen van hulptechnologie. Dat maakt EPUB ideaal voor toegankelijk publiceren."
Ook een vraag?
Leg deze dan voor aan onze toegankelijkheidsexperts tijdens een live Q&A. Snel, kosteloos, laagdrempelig.
Ontvang je liever antwoord per mail, neem dan contact op met Rieke via komverder@dedicon.nl.
Is een EPUB3 automatisch toegankelijk?
Toegankelijkheidsmanager Rieke Vullings: "Nee. Een EPUB3-bestand dat technisch in orde is, is niet automatisch toegankelijk. Pas als het bestand voldoet aan toegankelijkheidsrichtlijnen (zoals WCAG) én gebruikmaakt van semantische opmaak, is het bruikbaar voor iedereen – ook met hulptechnologie."
Verder lezen:
Ook een vraag?
Leg deze dan voor aan onze toegankelijkheidsexperts tijdens een live Q&A. Snel, kosteloos, laagdrempelig.
Ontvang je liever antwoord per mail, neem dan contact op met Rieke via komverder@dedicon.nl.
Ik wil als uitgever aan de slag met toegankelijke EPUB's. Hoe begin ik?
Toegankelijkheidsmanager Rieke Vullings: "Begin met inzicht: behalve dat de mensen binnen jouw uitgeverij op de hoogte zijn van de basisprincipes van toegankelijkheid, is het essentieel dat je de juiste kennis in huis haalt wat betreft EPUB Accessibility 1.1, WCAG & EPUB, en toegankelijkheidsmetadata. Je komt al een eind met de kennis die je in onze kennisbank te vinden is over het thema EPUB. Maar wil je er écht mee aan de slag, dan is er bijvoorbeeld onze praktijkgerichte training over EPUB."
Ook een vraag?
Leg deze dan voor aan onze toegankelijkheidsexperts tijdens een live Q&A. Snel, kosteloos, laagdrempelig.
Ontvang je liever antwoord per mail, neem dan contact op met Rieke via komverder@dedicon.nl.
Wordt EPUB3 ondersteund door alle readers?
Rieke Vullings, Toegankelijkheidsmanager: "Er is een hardnekkig misverstand over de support van EPUB3 in e-readers. Oude e-readers en bijvoorbeeld Adobe Digital Editions zouden EPUB3-bestanden niet ondersteunen. Hierdoor blijven uitgeverijen soms onterecht ‘hangen’ bij een oud bestandsformaat. EPUB3-bestanden kunnen door alle reguliere readers geopend en gelezen worden. Het kan echter zijn dat sommige ‘features’ die in EPUB3 toegepast kunnen worden niet (volledig) ondersteund worden door een reader. Bijvoorbeeld gesynchroniseerde audio, fixed layout of interactie en invoer van formulieren. Dit zijn eigenschappen die de meeste digitale publicaties niet bevatten. Zorg dus dat je up-to-date blijft, en exporteer je publicatie naar EPUB3."
Ook een vraag?
Leg deze dan voor aan onze toegankelijkheidsexperts tijdens een live Q&A. Snel, kosteloos, laagdrempelig.
Ontvang je liever antwoord per mail, neem dan contact op met Rieke via komverder@dedicon.nl.
Hoe test ik of mijn EPUB toegankelijk is?
Toegankelijkheidsmanager Rieke Vullings: "We hebben een overzicht opgesteld met tools en checkers om digitale publicaties en platforms te controleren op toegankelijkheid. Neem bijvoorbeeld de EPUBCheck van W3C voor een technische validatie. En zo zijn er meer tools die je kunt inzetten. Mijn advies is daarbij: test aanvullend met schermlezers, zoals NVDA of VoiceOver. Let daarbij ook op de leesvolgorde en navigatie. En test bij voorkeur ook door iemand met een leesbeperking. Dedicon kan je uiteraard verder begeleiden bij de toetsing en adviseren over verbeterpunten."
Ook een vraag?
Leg deze dan voor aan onze toegankelijkheidsexperts tijdens een live Q&A. Snel, kosteloos, laagdrempelig.
Ontvang je liever antwoord per mail, neem dan contact op met Rieke via komverder@dedicon.nl.
Moet ik toegankelijkheidsmetadata toevoegen als ik onder een van de uitzonderingen val van de Europese Toegankelijkheidswet?
Rieke Vullings, Toegankelijkheidsmanager: "Uitgeverijen moeten zich volgens de wet inspannen om publicaties zoveel mogelijk toegankelijke te publiceren. Als je onder een uitzondering valt, dan doe je minimaal wat wel mogelijk is. Het kan daardoor voorkomen dat je een publicatie maak die deels wel en deels niet toegankelijk is. Het kan dan zijn dat een gebruiker van een brailleleesregel het boek wél kan lezen, maar iemand die slechtziend is niet. Juist dan is toegankelijkheidsmetadata belangrijk. Daarmee kan een lezer beoordelen of het boek bruikbaar is en op welke manier. Dus ja, indien het toevoegen van metadata zelf niet onder onevenredige last valt, dan moet deze toegevoegd worden aan publicaties."
Ook een vraag?
Leg deze dan voor aan onze toegankelijkheidsexperts tijdens een live Q&A. Snel, kosteloos, laagdrempelig.
Ontvang je liever antwoord per mail, neem dan contact op met Rieke via komverder@dedicon.nl.
Ik heb ONIX metadata opgeslagen, maar wil dezelfde informatie ook gebruiken voor het opslaan van metadata in EPUB’s met Schema.org. Hoe kan ik dat het beste aanpakken?
Rieke Vullings, Toegankelijkheidsmanager: "Er zitten overeenkomsten tussen ONIX en Schema.org. In beide formaten sla je bijvoorbeeld informatie op over toegankelijkheidseigenschappen, conformiteit en risico’s. De metadata van de verschillende standaarden kunnen naar elkaar geconverteerd worden. Gebruik daarvoor ‘Crosswalk’ tussen ONIX en Schema.org. De laatst gepubliceerde versie is Schema.org Accessibility Properties Crosswalk."
Ook een vraag?
Leg deze dan voor aan onze toegankelijkheidsexperts tijdens een live Q&A. Snel, kosteloos, laagdrempelig.
Ontvang je liever antwoord per mail, neem dan contact op met Rieke via komverder@dedicon.nl.
Kan ik vooraf zien hoe mijn ingevulde metadata resulteert in weergave bij de klant?
Rieke Vullings, Toegankelijkheidsmanager: "Het is aan iedere aanbieder van digitale boeken en applicaties vrij hoe het informatie over toegankelijkheid deelt met de lezer. Veel aanbieders nemen daarbij de Accessibility Metadata Display Guide for Digital Publications als uitgangspunt. In dit artikel lees je daar meer over. Wil je zien hoe jouw metadata resulteert in informatie voor de klant volgens deze richtlijn? Gebruik dan de tool DAISY Accessibility Metadata Viewer. Daar kun je metadata in formaten Schema.org EPUB en ONIX uploaden. Vervolgens zie je een preview van wat een klant mogelijk te zien krijgt."
Ook een vraag?
Leg deze dan voor aan onze toegankelijkheidsexperts tijdens een live Q&A. Snel, kosteloos, laagdrempelig.
Ontvang je liever antwoord per mail, neem dan contact op met Rieke via komverder@dedicon.nl.
Zijn previews of inkijkexemplaren geschikt om de toegankelijkheid van het bijbehorende e-book te tonen?
Rieke Vullings, Toegankelijkheidsmanager: "Previews zijn meestal niet geschikt om de volledige toegankelijkheid van e-books te demonstreren. Vaak worden pagina’s in previews als afbeeldingen weergegeven, waardoor tekst niet als ‘echte tekst’ beschikbaar is. Voor het communiceren van toegankelijkheidskenmerken gebruik je toegankelijkheidsmetadata in het e-book zelf, waarin bijvoorbeeld staat of het boek geschikt is voor schermlezers, navigatiestructuren bevat en of afbeeldingen voorzien zijn van beschrijvingen. Deze metadata zijn sinds juni 2025 verplicht vanuit de EAA (Europese Toegankelijkheidswet) en geeft de gebruiker duidelijkheid over de mate van toegankelijkheid."
Ook een vraag?
Leg deze dan voor aan onze toegankelijkheidsexperts tijdens een live Q&A. Snel, kosteloos, laagdrempelig.
Ontvang je liever antwoord per mail, neem dan contact op met Rieke via komverder@dedicon.nl.
Hoe draagt semantische opmaak bij aan het voldoen aan de WCAG-richtlijnen voor toegankelijkheid?
Rieke Vullings, Toegankelijkheidsmanager: "Semantische opmaak speelt een belangrijke rol bij de toegankelijkheid van digitale publicaties, zoals EPUB’s. De WCAG-richtlijnen stellen dat de content duidelijk en gestructureerd moet zijn, zodat ook lezers met een (visuele) beperking er gebruik van kunnen maken. Dit kun je onder andere doen door koppen, lijsten en tabellen goed te markeren. Hierdoor kan hulptechnologie zoals een schermlezer de inhoud ook op de juiste manier lezen, interpreteren en presenteren. Een EPUB (of andere digitale publicatie) wordt zo niet alleen voor iedereen toegankelijker, maar voldoet ook aan de wet- en regelgeving (zoals de Europese Toegankelijkheidswet (EAA)."
Ook een vraag?
Leg deze dan voor aan onze toegankelijkheidsexperts tijdens een live Q&A. Snel, kosteloos, laagdrempelig.
Ontvang je liever antwoord per mail, neem dan contact op met Rieke via komverder@dedicon.nl.
Wordt het maken van een EPUB niet veel lastiger door het gebruik van semantische opmaak?
Rieke Vullings, Toegankelijkheidsmanager: "In het begin kan het gebruik van semantische opmaak inderdaad wat meer tijd en moeite kosten, maar op de langere termijn zal het tijd besparen. Zodra je semantische opmaak op een goede manier kunt toepassen, maak je snel en efficiënt duidelijk opgemaakte, toegankelijke EPUB's. Deze zijn dan ook goed navigeerbaar en leesbaar voor hulptechnologieën zoals schermlezers of brailleleesregels. De gestructureerde opslag van de content maakt hergebruik bovendien eenvoudiger. Zonder verdere bewerking kun je zonder verlies van opmaak exporteren naar andere formaten: zoals PDF, webpagina’s of drukwerk."
Ook een vraag?
Leg deze dan voor aan onze toegankelijkheidsexperts tijdens een live Q&A. Snel, kosteloos, laagdrempelig.
Ontvang je liever antwoord per mail, neem dan contact op met Rieke via komverder@dedicon.nl.
Wanneer zijn ARIA-labels en -rollen nodig in een EPUB?
Rieke Vullings, Toegankelijkheidsmanager: "ARIA-labels en -rollen kunnen de leesbaarheid en navigatie voor gebruikers met een (visuele) beperking sterk verbeteren, maar gebruik het alleen als semantische HTML niet volstaat. Goede semantische opmaak is de basis en ARIA is vooral bedoeld als aanvulling. ARIA-labels en -rollen worden gebruikt om extra informatie te geven aan de structuur of een element, als standaard (semantische) HTML-tags niet voldoende duidelijkheid bieden. Denk bijvoorbeeld aan een knop zonder tekst. Een hulptechnologie zoals een schermlezer kan daar niets mee, maar door de knop een ARIA-label of -rol te geven kun je alsnog aangeven wat de functie van die knop precies is."
Ook een vraag?
Leg deze dan voor aan onze toegankelijkheidsexperts tijdens een live Q&A. Snel, kosteloos, laagdrempelig.
Ontvang je liever antwoord per mail, neem dan contact op met Rieke via komverder@dedicon.nl.
Wat is het verschil tussen een ARIA-label of -rol en een oriëntatiepunt?
Rieke Vullings, Toegankelijkheidsmanager: "ARIA-rollen of –labels en oriëntatiepunten (landmarks) worden op verschillende manieren en in verschillende situaties gebruikt. Oriëntatiepunten (landmarks) zijn namelijk semantische HTML-elementen zoals <main>, <nav>, <footer> etc. Zij geven structuur aan een document, waardoor schermlezers snel van het ene deel naar het andere kunnen springen. Ze zijn dus vooral bedoeld voor navigatie en oriëntatie. ARIA-rollen en –labels worden gebruikt om extra informatie toe te voegen aan bepaalde elementen die geen duidelijke betekenis hebben in HMTL-code. Deze zijn dus hoofdzakelijk bedoeld ter verduidelijking."
Ook een vraag?
Leg deze dan voor aan onze toegankelijkheidsexperts tijdens een live Q&A. Snel, kosteloos, laagdrempelig.
Ontvang je liever antwoord per mail, neem dan contact op met Rieke via komverder@dedicon.nl.
Live Q&A met onze expert
Even sparren met een expert. Of tussen de bedrijven door een praktische vraag stellen. Dat kan! Vraag een live Q&A-sessie aan. Krijg snel en deskundig antwoord op jouw vraag. Online. Geheel vrijblijvend.
Rondje van het Huis.
Onze experts helpen je verder met toegankelijk publiceren
