Uitgevers massaal getraind in toegankelijk publiceren

Tijdig, want met de vaststelling van de European Accessibility Act (EAA) moet halverwege 2025 de Nederlandse wetgeving over toegankelijkheidseisen van kracht worden. Dan gaat er een pakket toegankelijkheidseisen gelden, die betrekking hebben op een groot aantal toepassingsgebieden, waaronder e-books en e-commerce. Voor uitgevers, leveranciers en distributeurs is het daarom noodzaak om op tijd te beginnen met toegankelijk publiceren. En bij voorkeur aan de bron.

Gezamenlijke wens: toegankelijk publiceren aan de bron

Maar even terug in de tijd. Want de workshops Toegankelijk publiceren aan de bron komen niet uit de lucht vallen. De opmaat werd al in 2016 gemaakt, tijdens een rondetafelconferentie over de toekomst van aangepast lezen. Aan tafel waren vertegenwoordigers van De Oogvereniging, Vereniging Onbeperkt Lezen, Dedicon, het ministerie van OCW, de Koninklijke Bibliotheek, de Mediafederatie en VIVIS. Tijdens die bijeenkomst kwam heel duidelijk een gezamenlijke wens naar voren: toegankelijkheid aan de bron realiseren in plaats van toegankelijkheid van publicaties achteraf regelen. Als ambitie werd benoemd: ‘Informatie in de toekomst een vorm geven, zodat iedereen in Nederland, ook mensen met een leesbeperking, daar zo maximaal mogelijk gebruik van kan maken.’ Deze ambitie is ook opgenomen in het Implementatieplan van het VN-verdrag inzake de rechten van personen met een handicap (maart 2017).
Het bleef niet bij een gezamenlijke wens. In 2018 werd, met financiering van het Ministerie van OCW en FondsXL, het project TPUB (Toegankelijk Publiceren aan de Bron) een feit; met bewustwordingssessies voor uitgevers werden de eerste stappen gezet om invulling te geven aan de eerder geformuleerde ambitie. En in 2021 kreeg het project een vervolg (TPUB2): een reeks van acht workshops voor leden van de Mediafederatie (GAU en MEVW). 

Workshops toegankelijk publiceren

Paul Gillijns, adviseur bij MEVW en projectmanager van het project TPUB: “Met deze workshops wilden we de bewustwording, kennis en vaardigheden over het maken van toegankelijke publicaties bij Nederlandse uitgevers stimuleren en vergroten. En gezien de hoge opkomst en de waarderingen die we achteraf op de workshops hebben ontvangen, kunnen we met grote tevredenheid terugkijken op het project.”
De workshops gaven antwoord op drie fundamentele vragen rondom inclusief publiceren: 

1. Bewustwording: Wat is toegankelijkheid? En waarom is toegankelijk publiceren van belang? 
2. Realiseren: Hoe pak je toegankelijk publiceren aan?  
3. Verankering: Hoe zorg je ervoor dat toegankelijk publiceren in de routines van je organisatie wordt opgenomen?

Maar daarmee is uitgevend Nederland er nog niet. Paul Gillijns: “De deelnemers aan het project hebben een reuzestap gezet, maar er zijn natuurlijk veel meer uitgevers op de markt. Ook die gaan straks onder de nieuwe wetgeving vallen en moeten dus aan de bak. Aan hen hebben we ook gedacht.”

Kennis delen

De kennis die binnen het TPUB-project is verzameld, wordt beschikbaar gesteld. Voor iedereen die met toegankelijk publiceren aan de slag wil. Speciaal hiervoor is een kennisbank opgericht. Deze kennisbank ondersteunt inclusief publiceren met kennis, inspiratie, bronnen, leermaterialen, best practices en handige tips. Behalve de presentaties van de workshops, zijn er ook trainingen en leerlijnen voor vormgevers, ontwikkelaars, redacteuren, contentmakers en andere professionals die toegankelijk willen publiceren. En handige snelstartgidsen; vier praktische boekjes met elk tien praktische tips. Gillijns: “Deze gidsen bevatten tal van kleine oplossingen die al een groot effect kunnen hebben. Al met al biedt de kennisbank veel waardevolle kennis die iedere uitgever en hun toeleveranciers ondersteunt bij het maken van toegankelijke digitale publicaties.”