Hoe voelt een processierups?

Abonnement reliëftekeningen met braille, audio en QR-code

In 2019 konden abonnees van Bibliotheekservice Passend Lezen een proefabonnement met voelbare tekeningen uitproberen. Dat beviel zo goed dat Dedicon de opdracht kreeg om een reliëfabonnement van zes edities te maken. Elke editie bestaat uit een voelbare tekening met uitleg in braille en op Daisy-cd. Nieuw is dat op iedere tekening een QR-code is toegevoegd waarmee de uitleg over de betreffende tekening online kan worden gelezen.

De QR-codes op de voelbare tekeningen bleken meteen hét onderwerp voor het eerste nummer van het abonnement. Want hoe ziet een QR-code er eigenlijk uit? En hoe gebruik je deze? Een actueel onderwerp; mede door de coronapandemie zie je de QR-codes steeds meer. Denk bijvoorbeeld aan de horeca. Klanten kunnen via een QR-code de bestelling doorgeven en afrekenen. Dat is natuurlijk wel handig als je anderhalve meter afstand moet houden.

Afbeelding
detail van de voelbare tekening van een QRcode

Afbeelding: Het eerste nummer van het reliëf-abonnement. Aan de rechterzijde een sterk vergrote QR-code: balken en vierkantjes met duidelijk voelbare lijnen eromheen die gezamenlijk een vierkant patroon vormen. De binnenzijde van de balken en vierkanten zijn gearceerd en voor slechtziende lezers met rood ingevuld.

Onderwerpen kiezen

De onderwerpen die aan bod komen zijn zorgvuldig gekozen op basis van resultaten uit verschillende klantonderzoeken. Onderwerpen binnen de kunst, natuur en architectuur, die uit de actualiteit komen (en toch ‘tijdloos’ zijn) en/of een iconische of culturele waarde hebben. Zo staat het onderwerp ‘processierups’ gepland voor een volgende editie. Dorine in 't Veld, productmanager bij Dedicon: “De keuze van een onderwerp komt heel nauw. Want niet ieder onderwerp leent zich voor een tactiele tekening. Zo zijn we aan de slag gegaan met het Witte Huis in Rotterdam, het onderwerp van het tweede nummer. Het bleek best lastig om te bepalen wat we wel en niet willen vertellen. Daarbij moeten we ook rekening houden met de behoefte van lezers: simpele tekeningen en niet teveel details. De voelbare tekeningen moeten snel en foutloos te ‘lezen’ zijn.” 

Continu bijstellen

Voorafgaand aan het feitelijk drukken van de tekening op zwelpapier – papier waarbij zwarte of donkergrijze lijnen opzwellen bij hitte – heeft al een heel proces plaatsgevonden. “Om tot de definitieve tekening te komen moet het team dat aan een editie werkt eerst het nodige onderzoek doen. Auteur en tekenaar moeten meermaals overleggen om de tekening en de bijbehorende uitleg bij te stellen, totdat het aan alle kwaliteitseisen voldoet. Zo beschrijven we in de toelichting niet alleen datgene wat getekend is, maar leggen we het onderwerp ook nader uit en beschrijven we soms wat niet getekend is en wat je wel 'ziet'. Tegelijkertijd moet de uitleg als een gids de vingers van de lezer over de tactiele tekening leiden. En niet alles wat je wilt uitleggen is te tekenen.”

Wanneer de tekening in reliëf wordt geprint, wordt deze ook voorzien van toelichtende tekst in braille. Tegelijkertijd gaat een voorlezer aan de slag in een van onze audiostudio’s om de uitleg in te spreken, waarnaar deze op Daisy-cd wordt gebrand. Het audiobestand wordt tevens op een webpagina gezet, zodat de uitleg via de QR-code kan worden beluisterd. “En zijn alle onderdelen gereed, dan maken onze mensen van logistiek voor iedere abonnee een pakketje van tekening met bijbehorende CD en uitleg in braille. Al met al komt er dus best veel bij kijken, voordat een enkele voelbare tekening voorzien van braille, audio op CD en QR-code als compleet pakketje verzendklaar is gemaakt.”

Verkrijgbaar bij Passend Lezen

Het abonnement is uitsluitend beschikbaar voor leden van Bibliotheekservice Passend Lezen.

Om voelbare tekeningen met de vingers te kunnen ‘lezen’ is enige uitleg en oefening nodig. Voor wie nog niet zo vaardig is in het lezen van voelbare tekeningen kan daarom het beste (eerst / ook) de cursus Tactiele tekeningen lezen bestellen.

Vraag onze experts naar de mogelijkheden

Afbeelding
Portretfoto Minke van Weert
Minke van Weert
Medewerker Tekst & Beeld
Publicatiedatum: 15 april 2022 Laatste update: 4 maanden geleden