Hoi, en welkom bij de videoreeks over de basisprincipes van toegankelijkheid. In de vorige video heb ik je uitgelegd hoe je begint met toegankelijkheid. En dan ga je natuurlijk razendsnel de slag. Maar wanneer ben je eigenlijk klaar? Dat leg ik je uit in deze video.
Je bent nu lekker bezig met de toegankelijkheid. Maar hoe weet je nou of al je inspanningen ook leiden tot toegankelijke publicaties en producten? Je kunt natuurlijk checken of alles goed werkt. Is digitale informatie echt waarneembaar bedienbaar en begrijpelijk? En is het echte robuust, dus werkt het goed met alle browsers, readers en hulptechnologie? Dat zijn zomaar wat vragen die wij wel eens van uitgevers krijgen.
Mijn naam is een Emiel van Koot en ik werk als didactisch specialist bij Stichting Dedicon. Bij Dedicon maken we al meer dan 60 jaar informatie, zoals tekst en beeld, toegankelijk voor mensen met een leesbeperking. En in deze video vertel ik je meer over het oplevermoment van je toegankelijke publicatie.
Als je informatie hebt gepubliceerd, wil je natuurlijk weten of de toegankelijkheid op orde is. Gelukkig kun je dat controleren. Het doel daarvan is niet zozeer alleen een eisenlijstje afvinken. Natuurlijk is dat wel nodig om te weten of je aan de wettelijke eisen voldoet. En als dat je doel is, kun je dat goed gebruiken. Daarvoor is het nuttig. Het afvinken garandeert niet per se een goede gebruikerservaring. Als je bijvoorbeeld een beeldbeschrijving toevoegt aan je website, voldoe je daarmee aan de eisen. Maar als die beeldbeschrijving niet begrijpelijk is beschreven, heeft de eindgebruiker er nog steeds niks aan. Controleer daarom altijd vanuit de invalshoek van de gebruiker. Het doel daarvan is betere producties en publicaties.
Toegankelijkheid onderzoeken doe je op verschillende momenten. Niet alleen vlak voor een publicatie, dat is vaak te laat. Het is slim om al tijdens het produceren en na alle veranderingen te controleren. Dat voorkomt onnodige kosten achteraf.
Er zijn verschillende manieren om toegankelijkheid te onderzoeken. Wil je een officieel bewijs van toegankelijkheid? Dan is een uitgebreid onderzoek nodig. Dat vraagt om deskundigheid, vaardigheid en een vaste werkwijze. Daarom wordt het vaak aan experts overgelaten.
Ook de verslaglegging moet volgens eisen en dat is maar goed ook. Het is wel zo handig dat iedereen dat op dezelfde manier doet. Zo kun je websites en e-books met elkaar vergelijken.
Een snelle inspectie kan ook. Een deskundige vertelt je dan op welke punten je publicatie nog aandacht nodig heeft. Dit is geen officieel rapport van toegankelijkheid. Checkers zijn goede hulpmiddelen. Een hulpmiddel, de naam zegt het al, helpt je. Het is alleen geen vervanging voor onderzoek, dat is echt mensenwerk. Evalueren met gebruikers en hulptechnologie zorgt voor inzicht, begrip en bewustwording. Gebruikers van hulptechnologie zijn de echte deskundigen. Samen zie je letterlijk wat goed werkt.
Tot slot, even een snelle blik werpen kan ook. Maar hooguit voor een indruk, of als vinger aan de pols. Maar hoe betrouwbaar zijn verschillende checks nou eigenlijk? Dat ligt er aan. Een onderzoek is eigenlijk altijd betrouwbaar, mits met deskundigheid en door een expert gedaan. Maar er zijn een aantal voorbehouden. Bij websites gaat het om een steekproef met een aantal pagina's. Zo wordt er bijvoorbeeld gekeken naar de homepage of een pagina met een formulier.
In theorie kan het zo zijn dat er op andere pagina's nog een foutje is. Maar als het onderzoek met deskundigheid wordt gedaan, is die kans heel klein. Bij e-books worden wel alle pagina's meegenomen in het onderzoek.
Automatische checkers ontdekken maar een klein percentage van de problemen. Ook geven verschillende checkers bij dezelfde website soms verschillende resultaten. Toch zijn het nuttige hulpmiddelen. Ze kunnen dienen als leermiddel. Ze geven mogelijke problemen en mogelijke oplossingen aan.
Websites veranderen regelmatig. Een onderzoek is dan ook echt een momentopname. Bij e-books is dat anders, die veranderen wat minder snel. Het onderzoeksrapport geldt dan alleen voor die uitgaven.
Na het meten wil je het laten weten. Meten misschien omdat het formeel moet, maar vooral om je klanten te informeren over de mate van toegankelijkheid van je product. Zo kunnen ze zelf vergelijken, een keuze maken en weten wat ze kunnen verwachten. Op je website plaats je een verklaring van toegankelijkheid. Overheidsinstanties zijn er al toe verplicht. In de toekomst wordt het ook verplicht om boekgegevens toe te voegen aan je e-book. In een samenvatting staat dan hoe toegankelijk het boek is. Zoekmachines zijn ‘blind’ en daarom blij met toegankelijke websites. Als je website toegankelijk is voor blinden, is hij ook toegankelijk voor Google. Met betekenisvolle linknamen, beeldbeschrijvingen en een duidelijke structuur, laat je ze de inhoud weten. En ook webwinkels en catalogi zijn blij met de boekgegevens, want die kunnen ze laten zien.
Ik hoop dat je met het bekijken van deze video en goed beeld hebt gekregen over hoe je kunt controleren of je publicatie echt toegankelijk is. Tot snel!
