Te Nat of te Droog?

Special over de visuele effecten van extreem weer

Zandzakken, doorgebroken dijken, ondergelopen huizen, mensen worden uit hun woonplaatsen geëvacueerd. Maar ook: bijna 50 °C in Canada, beren die verkoeling zoeken in zwembaden, onuitblusbare bosbranden in Turkije, hitterecord na hitterecord. We zijn regelmatig getuige van weersextremen; de ene keer kampen we met wekenlange droogte, op andere momenten juist weer met te véél water. Wat betekent dit voor het straatbeeld? Hoe komt het landschap om ons heen eruit te zien ? En, hoe leg je dat uit aan iemand die blind is?

Voor Anne Bottenheft, redacteur en specialist Beeldbeschrijving, prangende vragen waarmee ze aan de slag ging. De antwoorden die ze vergaarde verwerkte ze in de audio-uitgave Te Nat of te Droog, een special voor blinde en slechtziende luisteraars. “Aanvankelijk was de intentie om een special over droogte te maken en welk visueel effect dat heeft op het landschap. Denk maar ‘ns aan de hete zomer van 2018, toen we in Nederland te maken hadden met temperaturen van 40 graden, watertekorten en we alles om ons heen geel zagen kleuren. Maar deze zomer is het anders: er zijn overstromingen, hier in Limburg en over de grens in België en Duitsland; ook dat heeft - net als extreme droogte - effect op het aanzien van de wegen en straten, van bebouwd gebied en agrarisch land, van sloten en van waterlopen. Het werd dus een complete special over het visuele effect van extreem weer.”

compilatiefoto met satellietbeeld Zeeland, windmeter in zee en dorre aarde

Wetenschappelijk beschreven

Voor deze special interviewde Bottenheft de KNMI-experts Jos Verbeek en Peter Siegmund, Gerard van der Linden van Wageningen University en Ted Veldkamp van de Hogeschool van Amsterdam. Ook werkte fotograaf Dirk-Jan Visser mee, mede-auteur van het unieke project Voorland Groningen. “Via online meetings bekeken we een keur aan beelden: van uitgedroogde maisvelden en vergeelde bermen tot waterbergende pleinen en garages. Ik vroeg hun de beelden te beschrijven en te duiden. Bijvoorbeeld een waterbergende ruimte onder een voetbalstadion in Rotterdam, bestaande uit zogenaamde ‘infiltratiekratten’. En natuurlijk volgt dan de vraag: Hoe moet ik me die kratten voorstellen? Of denk aan de vele klimaatkaartjes die dagelijks via de media voorbij komen. Maar ook: hoe zien de meetvelden van de KNMI eruit, een neerslagmeter en andere apparatuur en vooral: hoe en waar staat deze in de openbare ruimte?”

Beluister de trailer van deze special:

Dedicon · Trailer special Te Nat of te Droog

Anders kijken

De interviews leverde voor Bottenheft niet alleen kwalitatieve beeldbeschrijvingen op. Ook droegen de interviews bij aan meer bewustwording bij de de geïnterviewden zelf van wat toegankelijkheid van beeld inhoudt. “Heel mooi om te ervaren is dat de betrokken mensen stuk voor stuk heel graag meewerkten. Experts die juist nu, met de recente gebeurtenissen in het zuiden van het land, vaak worden gevraagd door de media. Voor hen zijn het overbekende plaatjes, kaartjes en foto’s, maar doordat ik ze de beelden laat beschrijven voor mensen die blind of slechtziend zijn, gaan ze er juist weer anders naar kijken. Je merkt het enthousiasme daarover.”

Special bestellen?

De special Te Nat of te Droog is beschikbaar op Daisy-cd en te beluisteren via streaming. Duur: ca. 150 minuten. De cd is aan te vragen bij Bibliotheekservice Passend Lezen.