Examens en toetsen

Examen doen als je blind bent: de gewoonste zaak van de wereld?

Het is wettelijk bepaald dat leerlingen met een visuele beperking zelfstandig examen moeten kunnen doen. Dat klinkt misschien logisch, maar het is in de praktijk niet altijd even vanzelfsprekend dat examens en toetsen toegankelijk zijn. Daarom past Dedicon examens en toetsen aan. Bijvoorbeeld in braille, in gesproken vorm en als digitaal bestand. Niet alles uit de reguliere toetsen en examens is één-op-één over te nemen. Hoe lees je bijvoorbeeld een grafiek als je niet kunt zien?

Zelfstandig aan de slag

Voor slechtziende leerlingen is het vaak voldoende om met een digitaal bestand te werken dat ze kunnen vergroten of laten voorlezen op hun computer. Voor blinde leerlingen moet er vaak meer aangepast worden. Zij missen het overzicht op een pagina en daarom brengt Dedicon extra structuur aan in de examens door bijvoorbeeld aan te geven of er open of gesloten vragen volgen. Als er vragen worden gesteld waarmee een blinde leerling niet aan de slag kan, past Dedicon de examens ook inhoudelijk aan.

“Onze zoon heeft zijn diploma glansrijk gehaald, mede dankzij jullie aangepaste schoolboeken!” - Esther (47)

Aanpassingen

De vraag “bereken de schaal van deze kaart” uit een eerder vmbo wiskunde-examen moest bijvoorbeeld veranderd worden. In datzelfde examen werd ook gevraagd om een gebied te arceren in een kaart en om een kijkhoek te berekenen. Opdrachten waarvoor je moet tekenen en een geodriehoek moet gebruiken; zaken die een blinde leerling niet kan uitvoeren. In samenspraak met het CITO werden die vragen vervangen door soortgelijke vragen van hetzelfde niveau, maar waarbij het visuele element verviel. Bij vakken zoals wiskunde, scheikunde en natuurkunde worden tactiele tekeningen toegevoegd aan het examen om de grafieken toegankelijk te maken. In plaats van dat de leerling die lijn volgt met zijn ogen, volgt hij hem met zijn vingers.

jongen in klaslokaal achter computer. Quote: 'biologie, dat lukt nu eigenlijk best wel goed'

Vanzelfsprekend?

De aangepaste examens maken het mogelijk dat ook leerlingen met een leesbeperking hun school kunnen afsluiten op dezelfde manier als alle andere leerlingen. Door de wet op Passend Onderwijs krijgen ook reguliere middelbare scholen te maken met aangepaste examens. Anne is blind en vertelt: “Ik heb mijn examens in gesproken versie, braille en als digitaal bestand besteld. Die versies houd ik naast elkaar, zodat ik gemakkelijk kan springen van vraag naar tekst. Ik zit in een aparte ruimte, zodat ik genoeg ruimte heb en andere leerling niet stoor met de gesproken examens. Verder heb ik zes uur de tijd in plaats van drie. Dat wordt wel een uitdaging, op twee dagen heb ik namelijk twee vakken.”

Al vele jaren heeft Dedicon de speciale opdracht toetsen en examens toegankelijk te maken. Dat doen we in opdracht van Cito, DUO en Bureau ICE. Om studenten met een leesbeperking goed voor te bereiden, bieden we ook oefenexamens in een passende leesvorm aan. Zo zorgen we er samen voor dat leerlingen met een visuele beperking of met dyslexie op een passende manier hun eindexamens kunnen doen.